ผักไฮโดรโปนิกส์คืออะไร ปลูกยังไง ทำไมต้องปลูก?

ผักไฮโดรโปนิกส์ คือผักที่ปลูกโดยไม่ใช้ดิน ใช้น้ำแทน วิธีนี้เน้นไปที่การให้น้ำและสารอาหารที่จำเป็นโดยตรงไปที่รากของพืช ทำให้พืชโตเร็วขึ้น แข็งแรง และมีคุณภาพดีกว่าเดิม นอกจากนั้นยังประหยัดน้ำกว่าการปลูกในดินอีกด้วย

ประโยชน์ของผักไฮโดรโปนิกส์

การปลูก ผักไฮโดรโปนิกส์ มีข้อดีมากมายที่ทำให้คนหันมาสนใจวิธีนี้มากขึ้น ลองดูข้อดีเหล่านี้กัน

• ประหยัดน้ำ: ใช้น้ำน้อยกว่าการปลูกในดินถึง 90%
• ปลอดสารพิษ: ไม่มีการใช้สารเคมีที่เป็นอันตราย
• ปลูกได้ทุกที่: สามารถปลูกในพื้นที่จำกัดหรือแม้แต่ในบ้านก็ได้
• โตไว: พืชโตเร็วและได้ผลผลิตสูง
• คุณภาพดี: ผักที่ได้มีความสดและคุณภาพสูงกว่า

ผักไฮโดรโปนิกส์ยอดนิยม

ผักสลัด (Lettuce)

ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่ฮิตติดลมบนต้องยกให้ผักสลัด ไม่ว่าจะเป็นเรดโอ๊ค กรีนโอ๊ค หรือบัตเตอร์เฮด ผักสลัดปลูกง่าย โตไว ในระบบไฮโดรโปนิกส์ ใช้เวลาประมาณ 30-45 วันก็พร้อมเก็บเกี่ยว แถมยังให้ผลผลิตสม่ำเสมอด้วย แสงที่เหมาะสมสำหรับการปลูกผักสลัดคือแสงไฟ LED ที่มีอุณหภูมิสี 5000-6500K ควรตั้งเวลาเปิดไฟ 14-16 ชั่วโมงต่อวัน และควรรักษาอุณหภูมิห้องปลูกไว้ที่ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักคะน้า (Kale)

อีกหนึ่ง ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่มาแรงไม่แพ้กันคือผักคะน้า ผักนี้มีวิตามินและแร่ธาตุมากมาย ปลูกในระบบไฮโดรโปนิกส์ต้องใช้สารอาหารที่มีไนโตรเจนสูง ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 6.0-6.5 คะน้าใช้เวลาประมาณ 50-60 วันในการโตเต็มที่ แนะนำให้เปิดไฟ LED 12-14 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 20-24 องศาเซลเซียส

ผักโขม (Spinach)

ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่เต็มไปด้วยธาตุเหล็กและสารต้านอนุมูลอิสระก็คือผักโขม ผักโขมโตไวและให้ผลผลิตดีในระบบไฮโดรโปนิกส์ ควรใช้สารอาหารที่มีโพแทสเซียมและแมกนีเซียมสูง ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 6.0-7.0 ใช้เวลา 35-40 วันในการโตเต็มที่ การเปิดไฟ LED ควรตั้งเวลา 10-12 ชั่วโมงต่อวัน และอุณหภูมิที่เหมาะสมคือ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักกาดหอม (Lettuce)

ผักไฮโดรโปนิกส์ อีกชนิดที่ได้รับความนิยมคือผักกาดหอม มีรสชาติอร่อย กรอบ และปลูกง่าย ใช้เวลาประมาณ 30-40 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมสำหรับผักกาดหอมคือ 5.5-6.5 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีไนโตรเจนสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 12-14 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 20-24 องศาเซลเซียส

ผักชีฝรั่ง (Parsley)

ผักชีฝรั่งเป็น ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่โตเร็วและให้ผลผลิตดี ใช้เวลาประมาณ 60-70 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 5.5-6.0 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีแคลเซียมและฟอสฟอรัสสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 12-14 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักบัตเตอร์เฮด (Butterhead Lettuce)

ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่มีใบเนียนนุ่ม รสชาติอร่อยก็คือผักบัตเตอร์เฮด ใช้เวลาประมาณ 40-50 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 5.5-6.0 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีไนโตรเจนและแคลเซียมสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 12-14 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักเรดโอ๊ค (Red Oak Lettuce)

ผักเรดโอ๊คเป็น ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่ปลูกง่าย โตไว และมีสีสันสวยงาม ใช้เวลาประมาณ 30-45 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 5.5-6.5 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีโพแทสเซียมและแคลเซียมสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 14-16 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักกรีนโอ๊ค (Green Oak Lettuce)

ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่มีความนิยมไม่แพ้กันคือผักกรีนโอ๊ค ใบเขียวกรอบ รสชาติหวาน ใช้เวลาประมาณ 30-45 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 5.5-6.5 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีไนโตรเจนและแคลเซียมสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 14-16 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักบัตเตอร์เฮด (Butterhead Lettuce)

ผักบัตเตอร์เฮดเป็น ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่มีใบเนียนนุ่มและรสชาติอร่อย ใช้เวลาประมาณ 40-50 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 5.5-6.0 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีไนโตรเจนและแคลเซียมสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 12-14 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 18-22 องศาเซลเซียส

ผักโขม (Spinach)

ผักโขมเป็น ผักไฮโดรโปนิกส์ ที่เต็มไปด้วยธาตุเหล็กและสารต้านอนุมูลอิสระ ใช้เวลาประมาณ 35-40 วันในการโตเต็มที่ ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ที่ 6.0-7.0 สารอาหารที่ต้องใช้ควรมีโพแทสเซียมและแมกนีเซียมสูง แสงไฟ LED ควรเปิด 10-12 ชั่วโมงต่อวัน และรักษาอุณหภูมิห้องปลูกที่ 18-22 องศาเซลเซียส

วิธีการปลูกผักไฮโดรโปนิกส์อย่างละเอียด

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

• ถังน้ำ 20-50 ลิตร ขึ้นอยู่กับจำนวนผักที่ต้องการปลูก
• ปั๊มน้ำ กำลัง 400-800 ลิตร/ชั่วโมง
• ท่อ PVC เส้นผ่านศูนย์กลาง 2 นิ้ว ความยาว 1-2 เมตร (ขึ้นอยู่กับพื้นที่ปลูก)
• ถาดปลูก ขนาด 30×50 ซม. (สำหรับการปลูกในที่จำกัด)
• วัสดุปลูก ฟองน้ำ, โฟม หรือวัสดุอื่นที่ช่วยในการงอก
• เครื่องวัดค่า pH และ EC
  • ค่า pH ที่เหมาะสม: 5.5-6.5
  • ค่า EC ที่เหมาะสม: 1.2-2.0 mS/cm
• ไฟ LED
  • กำลังไฟ: 100-200 วัตต์
  • อุณหภูมิสี: 4000-6500K
  • เวลาเปิดไฟ: 12-16 ชั่วโมงต่อวัน

การเตรียมระบบไฮโดรโปนิกส์

• ติดตั้งถังน้ำ วางถังน้ำในที่ที่มีแสงสว่างเพียงพอและระบายอากาศได้ดี
• ติดตั้งปั๊มน้ำ วางปั๊มน้ำลงในถังน้ำ จากนั้นเชื่อมต่อท่อ PVC กับปั๊มน้ำ และเชื่อมต่อกับถาดปลูก
• วางท่อ PVC เจาะรูในท่อ PVC ขนาด 2 นิ้ว ห่างกัน 15-20 ซม.วางท่อ PVC บนถาดปลูกและเชื่อมต่อกับปั๊มน้ำ
• ติดตั้งไฟ LED วางไฟ LED ให้ครอบคลุมพื้นที่ปลูกผักทั้งหมด ตั้งเวลาเปิดไฟ 12-16 ชั่วโมงต่อวัน

การเตรียมสารอาหาร

• สารอาหารหลัก
  • ไนโตรเจน (N): 150-200 ppm
  • ฟอสฟอรัส (P): 30-50 ppm
  • โพแทสเซียม (K): 200-300 ppm
• สารอาหารรอง
  • แคลเซียม (Ca): 150-200 ppm
  • แมกนีเซียม (Mg): 50-70 ppm
  • กำมะถัน (S): 50-100 ppm
• สารอาหารเสริม
  • ธาตุเหล็ก (Fe): 2-5 ppm
  • ทองแดง (Cu): 0.1-0.2 ppm
  • สังกะสี (Zn): 0.1-0.2 ppm

การผสมสารอาหาร

• วัดปริมาณน้ำ
  • เติมน้ำในถังน้ำจนถึงระดับที่กำหนด (20-50 ลิตร)
  • ตรวจสอบค่า pH ของน้ำก่อนผสมสารอาหาร ค่า pH ที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 5.5-6.5
• ผสมสารอาหาร
  • เติมสารอาหารหลักลงในน้ำตามสัดส่วนที่กำหนด
  • เติมสารอาหารรองและสารอาหารเสริมตามลำดับ
  • ใช้เครื่องวัดค่า EC เพื่อตรวจสอบความเข้มข้นของสารอาหาร ค่า EC ที่เหมาะสมอยู่ระหว่าง 1.2-2.0 mS/cm

การปลูกผักไฮโดรโปนิกส์

1. เตรียมเมล็ดพันธุ์ แช่เมล็ดในน้ำสะอาด 12-24 ชั่วโมง เพื่อกระตุ้นการงอก
2. ปลูกเมล็ดในถาดปลูก
   • วางเมล็ดในวัสดุปลูก เช่น ฟองน้ำหรือโฟม
   • วางถาดปลูกในที่มีแสงสว่างและอุณหภูมิที่เหมาะสม (25-30 องศาเซลเซียส)
3. รดน้ำเมล็ดพันธุ์
   • รดน้ำเมล็ดพันธุ์ให้มีความชื้นตลอดเวลา
   • ตรวจสอบรากพืชทุกวัน
4. ย้ายเมล็ดพันธุ์ลงในระบบ
   • เมื่อรากพืชงอกยาวประมาณ 2-3 ซม. ย้ายเมล็ดพันธุ์ลงในระบบไฮโดรโปนิกส์
   • วางเมล็ดพันธุ์ในท่อ PVC ที่เจาะรูไว้

การดูแลรักษาผักไฮโดรโปนิกส์

1. ตรวจสอบระดับน้ำ เติมน้ำในถังน้ำเมื่อระดับลดลง
2. ปรับปรุงสารอาหาร
   • เปลี่ยนน้ำและสารอาหารทุก 1-2 สัปดาห์
   • ตรวจสอบค่า pH และ EC อย่างสม่ำเสมอ
3. ให้แสงสว่างเพียงพอ
   • ไฟ LED ควรเปิด 12-16 ชั่วโมงต่อวัน
   • ตรวจสอบแสงสว่างให้ครอบคลุมทุกต้นพืช

การเก็บเกี่ยวผักไฮโดรโปนิกส์

1. ตรวจสอบขนาดและสีของผัก ผักควรมีขนาดและสีที่เหมาะสมกับชนิดของพืช
2. เก็บเกี่ยวด้วยความระมัดระวัง ใช้กรรไกรตัดที่รากพืชอย่างระมัดระวัง
3. ล้างผักให้สะอาด ล้างผักด้วยน้ำสะอาดก่อนนำไปบริโภค

การจัดการกับปัญหาที่พบในผักไฮโดรโปนิกส์

1. ปัญหาน้ำ ควรตรวจสอบความสะอาดของน้ำและเปลี่ยนน้ำทุก 1-2 สัปดาห์ ใช้สารกรองน้ำหากพบว่าน้ำมีสิ่งสกปรก
2. แสงสว่าง ใช้ไฟ LED ที่มีความเข้มแสงเพียงพอ ตรวจสอบและปรับเปลี่ยนตำแหน่งของไฟเพื่อให้แสงสว่างทั่วถึง
3. สารอาหาร ควรผสมสารอาหารตามสัดส่วนที่กำหนด ตรวจสอบค่า pH และ EC อย่างสม่ำเสมอ

การปลูก ผักไฮโดรโปนิกส์ ต้องการความใส่ใจและการดูแลที่เหมาะสม ตั้งแต่การเลือกพันธุ์ผัก การจัดการสารอาหาร และการควบคุมสภาพแวดล้อม การปลูกผักไฮโดรโปนิกส์ไม่เพียงแต่ให้ผลผลิตที่มีคุณภาพสูง แต่ยังช่วยประหยัดน้ำและทรัพยากรอีกด้วย ลองปลูกผักไฮโดรโปนิกส์กันดู แล้วคุณจะรู้ว่าการปลูกผักในบ้านไม่ยากเลย!